facebook youtube   

Wzór ogólny ciągu

Jednym ze sposobów określenia ciągu jest podanie wzoru na n - ty wyraz ciągu.

Taki wzór nazywamy wzorem ogólnym ciągu.

Znając wzór ciągu możemy wyznaczyć każdy wyraz tego ciągu.

 

Przykład 1

Wyznacz drugi wyraz ciągu danego wzorem an = 2n + 1.

Rozwiązanie

Szukamy drugiego wyrazu ciągu czyli a2 = ?.

Podstawiamy w miejsce n liczbę 2.

an = 2n + 1

a2 = 2 · 2 + 1

a2 = 4 + 1

a2 = 5

Drugi wyraz tego ciągu wynosi 5.

 

Przykład 2

Wyznacz pierwszy i trzeci wyraz ciągu an = 2n2 - 5.

Rozwiązanie

Obliczam pierwszy wyraz ciągu czyli a1, więc w miejsce każdego n podstawiam 1.

an = 2n2 - 5

a1 = 2 · 12 - 5

a1 = 2 · 1 - 5

a1 = 2 - 5

a1 = - 3

Obliczam trzeci wyraz ciągu czyli a3, więc w miejsce każdego n podstawiam 3.

an = 2n2 - 5

a3 = 2 · 32 - 5

a3 = 2 · 9 - 5

a3 = 18 - 5

a3 = 13

Pierwszy wyraz tego ciągu wynosi -3 a trzeci 13.

 

Przykład 3

Wyznacz dziesiąty oraz drugi wyraz ciągu o wzorze an = 3n + 4.

Rozwiązanie

Szukam dziesiątego wyrazu, więc w miejsce każdego n podstawiamy 10.

an = 3n + 4

a10 = 3 · 10 + 4

a10 = 30 + 4

a10 = 34

Szukam drugiego wyrazu,więc w miejsce każdego n podstawiam 2.

an = 3n + 4

a2 = 3 · 2 + 4

a2 = 6 + 4

a2 = 10

Dziesiąty wyraz tego ciągu wynosi 34 a drugi 10.

 

Przykład 4

Wyznacz pierwszy wyraz ciągu danego wzorem an = 2n + 4.

Rozwiązanie

Szukamy pierwszego wyrazu ciągi czyli a1, więc w miejsce n podstawiam 1.

an = 2n + 4

a1 = 21 + 5

a1 = 26

a1 = 64

Pierwszy wyraz tego ciągu wynosi 64.

 

Przykład 5

Który wyraz ciągu o wzorze an = 3n + 5 przyjmuje wartość 11.

Rozwiązanie

Wiemy, że jeden z wyrazów ciągu wynosi 11, więc wiemy, że an = 11.

Korzystamy ze wzoru ciągu an = 3n + 5 i w miejsce an podstawiamy 11.

an = 3n + 5

11 = 3n + 5

- 3n = 5 - 11

- 3n = - 6  |: (- 3)

n = 2

Drugi wyraz tego ciągu wynosi 11.

 

Przykład 6

Który wyraz ciągu danego wzorem wynosi 1?

Rozwiązanie

Wiemy, że jeden z wyrazów tego ciągu wynosi 1, więc możemy zapisać, że an = 1.

Podstawiamy an = 1 do wzoru ciągu i wyznaczamy n.

 

 

 

 

3n · 1 = 1· (n + 6)

 

3n = n + 6

 

3n - n = 6

 

2n = 6  |:2

 

n = 3

 

Trzeci wyraz tego ciągu wynosi 1.

 

Przykład 7

Wyznacz wszystkie miejsca zerowe ciągu an = (n + 1)(n - 3), n N+.

Rozwiązanie

(n + 1)(n - 3) = 0

n + 1 = 0    lub    n - 3 = 0

n = - 1   lub    n = 3

Liczbę - 1 odrzucamy, bo nie należy do N+.

 

Ten ciąg ma jedno miejsce zerowe równe 3.

 

Przykład 8

Wyznacz wszystkie miejsca zerowe ciągu                                            an = (n2 - 3)(n2 - 5n), n N+.

Rozwiązanie

Przyrównuję oba nawiasy do zera.

an = (n2 - 3)(n2 - 5n)

n2 - 3 = 0    lub    n2 - 5n = 0

   lub     n(n - 5) = 0

  lub     lub   n = 0   lub   n = 5

Wybieramy teraz tylko te liczby, które są N+, zatem miejscami zerowymi jest 0 oraz 5.

 

Przykład 9 (matura poprawkowa sierpień 2011)

Ile wyrazów ujemnych ma ciąg (an) określony wzorem an = 2n2 - 9, dla n 1?

a. 0       b. 1      c. 2      d. 3

Rozwiązanie

2n2 - 9 < 0

2x2 - 9 < 0   | :2

x2 - 4,5 < 0

Korzystamy ze wzoru skróconego mnożenia a2 - b2 = (a - b)(a + b).

 

 

  lub 

 

  lub 

n

 

n

 

n < 1; 2,12)

Sprawdzamy ile liczb N+ należy do tego przedziału. Są dwie takie liczby ( 1 oraz 2), więc poprawną jest odpowiedź c.